Το ζήτημα της κατασκευής του αρδευτικού φράγματος Ιάσμου ανακινεί η Ανεξάρτητη Ενωτική πρωτοβουλία

Επερώτηση με θέμα: “ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΙΑΣΜΟΥ-ΠΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ”, υπέβαλε η Ανεξάρτητη Ενωτική Πρωτοβουλία προς τον Περιφερειάρχη ΑΜΘ και τον Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Οικονομίας.

Η επερώτηση υπογράφεται από όλους τους Περιφερειακούς Συμβούλους της Παράταξης, θα αναπτυχθεί από τον επικεφαλής της παράταξης Κώστα Κατσιμίγα και θα συζητηθεί στο προσεχές Περιφερειακό Συμβούλιο.

ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ

Το Φράγμα Ιάσμου κατά κοινή αποδοχή είναι ζωτικής σημασίας για την αγροτική οικονομία των Νομών Ροδόπης και Ξάνθης αλλά και για τη χώρα μας.

Για την κατασκευή του έχουν εκπονηθεί διάφορες μελέτες μικρής ή μεγάλης σημασίας με την αρτιότερη και σημαντικότερη όμως να έχει παραδοθεί σε επίπεδο οριστικής μελέτης τον Οκτώβριο του 2014.

Κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου διαβιβάστηκε την 19/12/2013 από την ΕΥΠΕ στους συναρμόδιους φορείς για γνωμοδότηση (ΑΠ ΕΥΠΕ 172541/19.12.2013).

Έως τον Ιούλιο 2014 οι φορείς έστειλαν τις γνωμοδοτήσεις τους. Στο πλαίσιο των γνωμοδοτήσεων αυτών διατυπώθηκαν παρατηρήσεις και αντιρρήσεις επί του προτεινόμενου έργου από τους ακόλουθους φορείς:  

Τον Οκτώβριο 2014  υποβλήθηκε αναλυτικό τεύχος απαντήσεων και διευκρινίσεων στα ερωτήματα και τις παρατήρησες που ετέθησαν από τους παραπάνω φορείς.  

Σε συνέχεια των ανωτέρω

(α) Ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας με το υπ’ αριθμ. πρωτ. 11536/08.01.2016 έγγραφο του εκφράζει εκ νέου αντιρρήσεις ως προς έργο. 

(β)   Το Τμήμα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών  (τ. Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος), με το υπ’ αριθμ πρωτ. 43467/1844/20.11.2015 έγγραφό του (ΑΠ ΥΠΑΑΤ 5125/432343/30.11.2015) ενημερώνει ότι παρόλο που έλαβε τις απαραίτητες διευκρινίσεις οι οποίες υποβλήθηκαν εμμένει στην αρχική αρνητική γνωμοδότηση του με αριθμ. πρωτ. 6924/220/04.07.2014.

Στη συνέχεια, την 29/6/2016 η Αρμόδια Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΚΑ (νυν ΥΠΕΝ), ενημερώνει με το υπ΄αριθμ πρωτ. οικ 32716/29.06.2016 έγγραφό της, την Δ/νση Τεχνικών μελετών και κατασκευών  του ΥΠΑΑΤ ότι δεδομένου του άπρακτου χρονικού διαστήματος που έχει παρέλθει χωρίς να βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση ο φάκελος της ΜΠΕ του έργου Φράγμα Ιάσμου Ν. Ροδόπης τίθεται στο αρχείο της Υπηρεσίας και η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αναστέλλεται. Επιπλέον στο ίδιο έγγραφο η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης επισημαίνει: «Παρακαλούμε για τις αμεσότερες δυνατές ενέργειές σας, προκειμένου να οργανωθούν οι κατάλληλες συναντήσεις εργασίας ώστε να επιχειρηθεί εκ νέου εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης και να αποφευχθεί η ματαίωση μιας μελετητικής και διοικητικής προσπάθειας αρκετών ετών και σημαντικού κόστους ή να διαπιστωθεί οριστικά τα αδιέξοδο του θέματος οπότε και να διακοπεί η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης»

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης μετά την επιστολή της  Αρμόδιας Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΚΑ (νυν ΥΠΕΝ) δεν έκανε καμία περαιτέρω ενέργεια. Μάλιστα, με τη πρόφαση ότι δεν έχουν εκδοθεί οι Περιβαλλοντικοί όροι, δεν ενέκρινε την Οριστική Μελέτη των Έργων η οποία έχει ολοκληρωθεί και έχει παραδοθεί στο υπουργείο από το 2010 αρχικά και το 2015 οριστικά. 

Κε Περιφερειάρχη

Είναι γεγονός ότι διαχρονικά ουδέποτε πιστέψαμε στη δυνατότητα κατασκευής του Φράγματος Ιάσμου και δεν το διεκδικήσαμε δυναμικά. Μας είχαν πείσει ότι το έργο είναι φαραωνικό και ο προϋπολογισμός του δυσθεώρητος.

Ο προϋπολογισμός του έργου (το σύνολο της επένδυσης) ανέρχεται σε 230 εκ. Ευρώ με τιμές 2015.

Την ίδια στιγμή εκτελείται το έργο του κάθετου άξονα Ξάνθης-Δημαρίου-Ρουντοζεμ που στην ολοκλήρωσή του (με παράκαμψη της Ξάνθης) θα στοιχίσει πάνω από 400 εκ. ευρώ. Επίσης το έργο άρδευσης του κάμπου της Ξάνθης από τον ποταμό Νέστο εξαγγέλθηκε με ΣΔΙΤ με αρχικό Προϋπολογισμό 210 εκ, ευρώ, χωρίς να έχει προβλεφτεί η αναγκαιότητα κατασκευής του αρδευτικού φράγματος στο Τέμενος Δράμας και τα παράλληλα έργα που θα διπλασιάσουν το κόστος του με αμφισβητήσιμα αποτελέσματα.

Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος των αρδεύσιμων γεωργικών εκτάσεων στην Βορειοανατολική Χώρα (Περιφέρεια ΑΜΘ και Νομός Σερρών) αρδεύεται με νερά που προέρχονται από την γειτονική Βουλγαρία (ποταμοί Στρυμόνας, Νέστος, Έβρος, Άρδας). Η μόνη περίπτωση εξασφάλισης νερών που προέρχονται από λεκάνες απορροής που βρίσκονται αποκλειστικά στην Ελληνική Επικράτεια (εθνικά ελληνικά ύδατα) είναι το φράγμα Ιάσμου που θα συλλέγει νερά από τον ποταμό Κομψάτο και τους παραποτάμους του. Είναι προφανές ότι ουδέποτε αναδείχθηκε η στρατηγική αξία εξασφάλισης εθνικών νερών στην ΒΑ Ελλάδα και ενδεχομένως δεν έχει γίνει απόλυτα κατανοητό ότι ποτέ δεν πρέπει να κοιμόμαστε ήσυχα όταν η πρωτογενής παραγωγή μας εξαρτάται από νερά προερχόμενα από άλλη χώρα η οποία μπορεί να ελέγχει και να ρυθμίζει τις ποσότητες, να κάνει εκτροπές (όπως στην περίπτωση του Δεσπάτη, παραπόταμου του Νέστου στη Βουλγαρία) ή να μην ελέγχει την ποιότητα των νερών που εισέρχονται στη χώρα μας.

 Την ίδια στιγμή οι καλλιέργειες στους κάμπους της Ροδόπης και της Ξάνθης χρειάζονται νερό και γι αυτό οι αγρότες καταφεύγουν σε γεωτρήσεις, χιλιάδες γεωτρήσεις, με αποτέλεσμα να εξαντληθούν τα υγιή υπόγεια αποθέματα νερού και η υφαλμύρωση να έχει φτάσει μέχρι και 15 χιλιόμετρα από τη θάλασσα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται η αγροτική παραγωγή, κυρίως του βαμβακιού, να υποβαθμίζεται η ποιότητα της αγροτικής γης και να αναγκάζει πολλούς αγρότες να πουλούν τα χωράφια τους σε εξευτελιστικές τιμές και να ζητούν την τύχη τους σε άλλους τομείς ή σε άλλους τόπους.

Η προβλεπόμενη μελέτη αφορά αρδευτικό φράγμα αλλά με μικρή αύξηση θα μπορούσε να γίνει και υδροηλεκτρικό, σε μία περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη για τα ενεργειακά και με απόλυτη προτεραιότητα στην κατασκευή έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το φράγμα δεν είναι τεράστιο αλλά ούτε μικρό . Θα συγκρατεί 243 εκατ. κυβικά μέτρα νερού (το φράγμα στο Ιβαήλογκραντ είναι μικρότερο, έχει 157 εκατ. κυβικά μέτρα)

Τα οφέλη είναι πολλαπλά:

• Θα αρδευτούν άμεσα περισσότερα από 200.000 στρέμματα γεωργικής γης
• Θα αναπληρωθούν τα υπόγεια νερά
• Θα περιοριστεί η υφαλμύρινση της Βιστωνίδας
• Θα περιοριστεί η στερεοπαροχή κατά 95%
• Θα αξιοποιηθεί η λεκάνη κατάκλυσης, δηλαδή η Λίμνη, η οποία θα έχει εμβαδόν 8.000 στρεμμάτων (το 1/3 της λίμνης Πλαστήρα) με δυνατότητα αναψυχής, άθλησης, τουρισμού, ιχθυοκαλλιέργειας).
• Θα αναπτυχθεί ένας  εναλλακτικός αναπτυξιακός πόλος. Η περιοχή είναι πανέμορφη και κατάφυτη

Από τα στοιχεία που παρατίθενται παραπάνω προκύπτει ότι το Υπουργείο δεν απέκλεισε, αντίθετα ζήτησε την επανεξέταση του θέματος. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από την εξέταση των απαντήσεων που έδωσε η μελετητική ομάδα στις απορριπτικές αποφάσεις των φορέων οι οποίες δεν εξετάστηκαν στο σύνολό τους (απάντησαν μόνο δύο από τους έξι φορείς), θα πρέπει να ασκηθούν και πιέσεις προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης προκειμένου να κατεβάσει τη μελέτη από τα ράφια των αρχείων και να τη δει με άλλη οπτική, στο πλαίσιο μάλιστα της διακομματικής Επιτροπής για τη Θράκη προκειμένου να το εντάξει στο πρόγραμμα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

 Η Υπόθεση δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη της. Πολλά στελέχη υπουργείων αλλά και πολιτικά πρόσωπα καραδοκούν προκειμένου με διάφορα προσχήματα να στείλουν το φράγμα Ιάσμου στις ελληνικές καλένδες και να προωθήσουν έργα στους δικούς τους τόπους ή στις δικές τους εκλογικές Περιφέρειες.

Ερωτάται ο Κος Περιφερειάρχης

1. Συμφωνεί η Διοίκηση της Περιφέρειας με την αναγκαιότητα κατασκευής του φράγματος Ιάσμου;
2. Εάν συμφωνεί, σε τι ενέργειες πρόκειται να προβεί προκειμένου να πείσει την κυβέρνηση να ολοκληρώσει τη μελέτη και να δρομολογήσει την κατασκευή του έργου.
3. Σκοπεύει η Διοίκηση να δώσει κοινή μάχη με όλες τις παρατάξεις του Περιφερειακού Συμβουλίου αλλά και τους εκπροσώπους των καλλιεργητών, αγροτών,  προκειμένου να δοθεί οικουμενικός χαρακτήρας στο αίτημα.

Οι επερωτώντες περιφερειακοί Σύμβουλοι

Κώστας Κατσιμίγας, Επικεφαλής, Περ. Σύμβουλος Ροδόπης

Νίκος Αργυρίου, Περ. Σύμβουλος Έβρου

Ριτβάν Κουράκ, Περ. Σύμβουλος Ξάνθης

Δημήτρης Λυμπεράκης, Περ. Σύμβουλος Καβάλας

Σερκάν Μαχμούτ, Περ. Σύμβουλος Ξάνθης

Χρήστος Χατζηπέμου, Περ. Σύμβουλος Ροδόπης